γράφει ο o Σταύρος Θεοδωράκης

Στην Αγία Βαρβάρα, στον τόπο που πήγα σχολείο, ο Μάρτης ήταν σπουδαιότερος από τον Οκτώβρη. Ίσως γιατί τον Μάρτη είχες κάτι να περιµένεις. Την άνοιξη! Ενώ τον Οκτώβρη τι προσδοκάς; Την κλεισούρα του χειµώνα; Άλλωστε και το Πάσχα στα παιδικά µου µάτια ήταν πιο σπουδαία γιορτή από τα Χριστούγεννα. Με τους ανθρώπους να ξεχύνονται στις αυλές και τις αλάνες. Φιλιά και κοινά τραπέζια. Και εµείς κρυφτό πίσω από τους τσιµεντόλιθους. Ενώ τα Χριστούγεννα; Άντε το φλουρί και την «καλή χέρα» του πατέρα. Το Πάσχα άλλωστε έφερνε παπούτσια ο νονός. Και το Πάσχα, για να επιστρέψω στο θέµα µας, ήταν µια ανάσα από τον Μάρτη. Με χαµόγελα µπαίναµε στις δοκιµαστικές παρελάσεις και µε παράστηµα διασχίζαµε το πρωί της 25ης Μαρτίου την Ελευθερίου Βενιζέλου. Και µαζί µας είχε βγει στη λεωφόρο και ο έρωτας. Οι εξάρσεις των τυµπάνων και των πνευστών χτυπούσαν κατευθείαν στην καρδιά. Από κοντά και ο εκφωνητής που υµνούσε την «οµορφιά» και τη «λεβεντιά». Με τους ήρωες του ’21 ήθελε να µας συνδέσει, αλλά ο καθένας µας φαντασιωνόταν ό,τι ήθελε. Τα αγόρια µε κολλαριστά άσπρα πουκάµισα, του µπαµπά βέβαια, και τα κορίτσια, επιτέλους, µε τακούνια. Δανεισµένα από τη µεγαλύτερη ξαδέλφη, αλλά τι σηµασία είχε; Αν δεν είχες κορίτσι όλη τη χρονιά, η παρέλαση ήταν η τελευταία σου ευκαιρία. Μετά άρχιζαν οι εξετάσεις και κανείς δεν είχε όρεξη για σαλιαρίσµατα. Το µεσηµέρι λοιπόν της 25ης Μαρτίου, µόλις τελείωνε η παρέλαση, ήταν η µεγάλη σου στιγµή. Είτε ένιωθες αφοσιωµένος Παπαφλέσσας είτε ερωτιάρης Κολοκοτρώνης, τότε έπρεπε να δράσεις. Να αποσπάσεις φιλιά στα στενά ή έστω υποσχέσεις. Μεγαλώνοντας, βέβαια, τα ξέχασα όλα αυτά και είπα «οι µαθητικές παρελάσεις είναι κάτι ξεπερασµένο». Συνέχισα, όµως, να ταΐζω τις αναµνήσεις µου και να πηγαίνω στην Αγία Βαρβάρα να δω «το σχολείο µου» να παρελαύνει. Τα τακούνια και τα πουκάµισα δεν είναι πια δανεικά. Και από τις φούστες και τα παντελόνια εξέχουν κινητά, αλλά εγώ την αθωότητα τη συναντώ. Και στην ουρά της παρέλασης περιµένω πάντα να εµφανιστεί µαζί µε τους βρακοφόρους της Κρήτης το αγοράκι µε το δειλό βήµα, τα µπαλωµένα παπούτσια και τη χάρτινη σηµαία. Ούτε τις κορδωµένες Αρχές στην εξέδρα προσέχω ούτε δίνω σηµασία στις υπερβολές των εκφωνητών που µε τα χρόνια πρόσθεσαν και όλων των ειδών τα υπονοούµενα. Αν είναι αριστερός ο Δήµαρχος, θυµίζουν πάντα την «Αντίσταση του ΕΑΜ» ως συνέχεια του Αγώνα του ’21, κι αν είναι δεξιός ο Δήµαρχος, υµνούν συνεχώς την αρετή και την τόλµη του στρατού και των σωµάτων ασφαλείας παρεµπιπτόντως. Χώνουν και µια αναφορά για «τα ηρωικά ράσα που ευλόγησαν τους αγωνιστές». Για να µη σας πω για τις αντιευρωπαϊκές ή τις αντιαµερικάνικες κορώνες που ακούγονται ανάλογα µε το χρώµα των τοπικών Αρχών. Αυτοί είναι και οι λόγοι που στα πέντε χρόνια της πολιτικής δεν ανέβηκα ούτε µία φορά στην εξέδρα να δω από ψηλά τα παιδιά να περνούν. Σε κάτι χωριά χανόµουν και σε αποµακρυσµένα νησιά, εκεί που δεν στήνονται εξέδρες ούτε την 25η Μαρτίου. Γιατί από τις εξέδρες κινδυνεύει η Ιστορία. Από τις εξέδρες που πάνω τους συνωστίζονται κάθε λογής εκπρόσωποι. «Μαλλιαροί µου Ελλαδίτες / θλιβερές µου πορδές» που λέει και ο Νιόνιος. Ο καθένας µε τη σηµαία του. Και άλλο είναι να τους βλέπεις δίπλα σου, στο ύψος των µατιών σου, και άλλο να πρέπει να κοιτάξεις ψηλά. Τότε η παρουσία και ο λόγος τους αποκτούν ισχύ διδαχής. Μόνο που η Επανάσταση δεν έγινε για να ενισχύσουν οι εξέδρες τα αφηγήµατά τους. Κουτσά και µονοµερή συνήθως.

Άλλωστε, η εξέγερση του ’21 δεν ήταν ένα στατικό γεγονός. Ο Αγώνας δεν ήταν ένας, ήταν πολλοί. Και κατορθώµατα, και άθλοι, και αµαρτίες, και εµφύλιοι. Και σωστά, και λάθη. Που όµως ούτε σε αυτά θα συµφωνήσουµε. Εδώ δεν καταφέρνουµε να βγάλουµε ένα ενιαίο συµπέρασµα σε ιστορικά γεγονότα που πρωταγωνιστεί η γενιά µας -Κυπριακό, Μακεδονικό, ελληνοτουρκικές σχέσεις…-, θα συνεννοηθούµε για τα γεγονότα των παππούδων των παππούδων µας; Ας κρατήσει λοιπόν ο καθένας ό,τι θέλει από την Επανάσταση του ’21. Μην ξεχνώντας όµως ότι εκεί γίναµε Έθνος και αυτό θα το οφείλουµε για πάντα στους πρωτεργάτες της εξέγερσης και τους ήρωες εκείνου του αιώνα.

Γίναµε Ελλάδα και µετά γίναµε και Ευρώπη. Και ποτέ δεν κατάλαβα γιατί δεν συνδυάσαµε τον «εορτασµό» των 200 χρόνων από την Επανάσταση µε τα 40 χρόνια από την είσοδο της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Η απόφαση του Κωνσταντίνου Καραµανλή να µας βάλει το 1981 στην ΕΟΚ ήταν η καθοριστικότερη απόφαση για τη σύγχρονη Ελλάδα. Αλλά και αυτό που φαντάζει σήµερα αυτονόητο -και τελικά σωτήριο-, το ’81 ήταν αφορµή πολέµου για τη µισή κοινωνία. Να όµως που τώρα λέω κι εγώ «τα δικά µου».

Και εδώ, σε αυτό το τεύχος του «gr mag», που σχεδιάσαµε µε τον Πάνο Κωνσταντόπουλο, ο στόχος ήταν να βάλουν οι «άλλοι» το χρώµα και τις λέξεις κάτω από τον µεγάλο τίτλο: «200 χρόνια Ελλάδα – 40 χρόνια Ευρώπη». Ποιοι άλλοι; 21 άνθρωποι «των γραµµάτων» και 21 άνθρωποι «των τεχνών» – συγχωρέστε µου την απλούστευση στους ορισµούς, αλλά ξεφυλλίζοντας το περιοδικό θα τους βρείτε όλους. Δείτε τα έργα τους, ακούστε τα podcast τους…

Γιατί αυτό είναι το ζητούµενο για άλλη µία φορά στην Ελλάδα. Να ακούσουµε ο ένας τις αλήθειες του άλλου, κι ας µην είναι πάντα αλήθειες. Να γνωρίσουµε την πραγµατικότητα και από τις «διπλανές» πλευρές της, τις πιο αθέατες. Να προβληµατιστούµε για την Ελλάδα που διαστέλλεται αλλά και την Ελλάδα που συστέλλεται – για να παραφράσω λίγο τον Βίκτωρα Ουγκώ. Τη σύγκρουση και τον διχασµό που µικραίνουν την Ελλάδα. Τον κακορίζικο εγωισµό που νικά τον εγωισµό της δηµιουργίας. Τα συνθήµατα και τις δοξασίες που σκεπάζουν τη γνώση και τα επιχειρήµατα.

Η αδυναµία µας να προσηλωθούµε ενωµένοι σε έναν στόχο και να τον κατακτήσουµε µας συνοδεύει σε όλες τις στροφές της Ιστορίας. Ακόµη και αν αυτός ο στόχος είναι να νικήσουµε έναν µεταδοτικό παγκόσµιο ιό. Και εδώ ακόµη, στρατόπεδα, δηµαγωγίες και µικροί εµφύλιοι.  Ή εσάς δεν σας έχει κουράσει όλο αυτό;

Υπάρχει διέξοδος;  Ίσως, αν σπάσουµε τις χρονοκάψουλες µέσα στις οποίες οι περισσότεροι από εµάς νιώθουµε ασφαλείς (του ’21, του ’12, του ’40, του ’46, του ’67, του ’74…). Και «απροστάτευτοι» µετά, «αφοπλισµένοι» από τα όπλα του παρελθόντος, να βαδίσουµε στο µέλλον. Υποχρεωµένοι να ανακαλύψουµε νέα όπλα. Εκτός αν πιστεύουµε ότι στον «νέο κόσµο», εµείς θα ζήσουµε µε τις παλιές κατακτήσεις.

Πώς το έλεγαν οι παππούδες; Ελευθερία ή θάνατος;

Αν δώσουµε το σύγχρονο περιεχόµενο στη λέξη «Ελευθερία», θα καταλάβουµε ποιον «θάνατο» πρέπει να αποφύγουµε.

Date:
a

Display your work in a bold & confident manner. Sometimes it’s easy for your creativity to stand out from the crowd.

Social